Karate Terminolojisi
Dünyadaki tüm Karate dojolarında
Japonca terimler kullanılır. İşte bazı terimlerin anlamları:
DAN: Siyah kuşak derecesi.
DOJO: Dövüş sanatlarının çalışıldığı özel yerlere verilen isimdir.
GI (gee): Karate giysisi. Shotokan Karatede beyaz bir giysi kullanılır.
HIKI-TE: Teknikleri uygularken yapılan kalça hareketine verilen isim.
ATE: “Boş el".
KARATEKA: Karate calışan kişi.
KATA: Özel bir ritim ve zamanlama ile uygulanan kurgulanmış teknikler dizisi.
KI: Zihin. Ruh. Enerji.
KIAI: Keskin, güçlü bir teknik uygulanırken kısa, yüksek sesle bağırma.
Ciğerlerden havanın boşalmasına yardımcı olur ve bedenin üst kısmını
rahatlatarak tekniğin daha etkili olmasını sağlar. Ayrıca zihinsel enerjiye
yoğunlaşmaya ve ruhu sergilemeye yardım eder.
KIHON: Temel teknikler.
KIME: Gücü odaklama.
KOHAI: Birine göre alt seviyedeki öğrenci.
KYU: 8den 1e dereceler – renkli kuşaklar. Siyah kuşaktan alttaki dereceler.
OBI: Karate kuşağı.
OSU (Oss): Saygı, istek ve hazır olmayı ifade eder.
SEIZA: Dersin başında ve sonundaki ve ders esnasında oturulurken kullanılan
oturma şekli.
SENSEI: Bir dojodaki baş antrenör ve diğer yüksek seviyeli üyeler için
kullanılan ünvan.
SEMPAI: Kıdemli öğrenci.
SHIHAN: Hocaların hocası anlamında kullanılan bir ünvan. Dünyada çok az insan
bu ünvanı hak etmiştir.
SHOMEN: Dojonun ön duvarı. Genelde Gichin Funakoshi’nin resminin ve bayrakların
asılı olduğu duvar.
REI: Selamlama. Saygı, güven ve takdir göstergesidir. Ayakta ya da dizlerin
üstünde otururken dersin başında ve sonunda yapılabilir.
Shomen-ni-Rei: Dojoyu selamlama.
Sensei-ni-Rei: Eğitmeni selamlama
Otagai-ni-Rei: Karşılıklı selamlama.
Çeşitli komutlar:
YAME: Başlangıç konumuna dön (genelde hachiji-dachi)
HAJIME: Başla
KAMAE: Hazırlan
MOKUSO: Gözlerini kapa ve meditasyon durumuna geç
MATTE: Bekle
MAWATE: Dön
YOI: Hazır (zihinsel ve fiziksel olarak)
YAME: Dur
Japonca sayma:
Bir: ichi (i-chi)
İki: ni (ni)
Üç: san (sa-n)
Dört: shi (shi) / yon (yon)
Beş: go (go)
Altı: roku (ro-ku)
Yedi: shichi (shi-chi)
Sekiz: hachi (ha-chi)
Dokuz: ku (ku)
On: ju (ju-u)
WAZA (Teknikler):
Tsuki / zuki: Yumruk
Uke: Blok
Uchi: Vuruş
Keri / geri: Tekme
Rakibin bedenindeki hedef bölgeler:
Jodan: Üst seviye; yüz, boyun, kafa bölgelerini içerir
Chudan: Orta seviye; göğüs, göğsün yanı ve sırt bölgelerini içerir
Gedan: Alt seviye
HIDARI: Sol
MIGI: Sağ
GYAKU: Geri
AKA: Kırmızı
SHIRO: Beyaz
YOKO: Yan
MAE: Ön
ZENSHIN: Öne doğru
USHIRO: Sırt tarafı
KEKOMI: İtme
KEAGE: şip şak
Vücut kısımları:
EMPI: Dirsek
HIZA: Diz
KAISHO: Açık el
KENTSUI: Çekiç yumruk (TETTSUI olarak da bilinir)
SOKUTO: Ayağın kenarı
URAKEN: Yumruk sırtı
SHUTO: Elin serçe parmak boyunca olan yan kısmı
HAITO (haee-to): Elin baş parmak boyunca olan yan kısmı
Yumruklar:
JODAN TSUKI: Üst seviye yumruk
CHUDAN TSUKI: Orta seviye yumruk
GEDAN TSUKI: Alt seviye yumruk
CHOKU TSUKI: Direk yumruk
GYAKU TSUKI: Geriden yumruk
KAGI ZUKI: Kanca yumruk
HASAMI TSUKI: Makas yumruk
KIZAMI ZUKI: Saplama
MAWASHI ZUKI: Döner yumruk
MOROTE ZUKI: İki elle aynı anda U-yumruk
TATE ZUKI: Dik düzlemde vurulan yumruk
URA ZUKI: Yakın menzilde üstten kesme yumruk
YAMA ZUKI: Dağ yumruk, bir U-yumruk, Japoncadaki dağ karakterine benzer
Bloklar:
AGE UKE: Yükselen blok
UCHI UKE: İçten dışa blok
SOTO UKE: Dıştan blok
GEDAN BARAI: Alt seviye blok
SHUTO UKE: Kılıç el blok
MOROTE UKE: Takviyeli blok
JUJI UKE: X blok
KAKIWAKE UKE: X blok
MANJI UKE: Bir kol gedan baraida, diğer kol uchi ukede birleşik blok
Strikes:
EMPI UCHI: Dirsek vuruşu
HAITO UCHI: Elin sırtıyla vuruş
KENTSUI UCHI / TETTSUI UCHI: Çekiç vuruşu
MAE EMPI: Öne dirsek vuruşu
MAWASHI EMPI UCHI: Dönen dirsek vuruşu
OTOSHI EMPI UCHI: Aşağıya inen dirsek vuruşu
TATE EMPI UCHI: Yukarı kalkan dirsek vuruşu
TATE URAKEN UCHI: Elin sırtıyla dik vuruş
USHIRO EMPI UCHI: Arkaya yönelik dirsek vuruşu
YOKO MAWASHI EMPI UCHI: Yana dirsek vuruşu
NUKITE: Saplama vuruşu
Tekmeler:
ASHI BARAI: Ayak kaydırma
MAE GERI KEAGE: Öne şip şak tekme
MAE GERI KEKOMI: Öne iterek tekme
MAE ASHI GERI / KIZAMI GERI: Ön ayakla öne tekme
MAWASHI GERI: Dönen tekme
GYAKU MAWASHI GERI: Gerideki ayakla vurulan dönen tekme
USHIRO MAWASHI GERI: Topukla vurulan dönen tekme
HIZA GERI: Diz vuruşu
MIKAZUKI GERI: Hilal tekme
TOBI GERI (to-bee): Uçan tekme
USHIRO GERI (oo-shee-ro): Geri tekme
YOKO GERI KEAGE: Yana şip şak tekme
YOKO GERI KEKOMI: Yana iterek tekme
YOKO TOBI GERI: Yana uçan tekme
FUMIKOMI:
Duruşlar:
DACHI: Duruş
HACHIJI DACHI: Doğal duruş, ayaklar yaklaşık bir omuz boyu mesafede aralı,
parmak uçları karşıyı gösteriyor
HEISOKU DACHI: Ayaklar bitişik, parmak uçları karşıyı gösteriyor
ZENKUTSU DACHI: Ön duruş
KIBA DACHI: Ata biner gibi duruş
KOKUTSU DACHI: Geri duruş
FUDO DACHI / SOCHIN DACHI: Yerinden oynamaz duruş, Ön ve geri duruşların
arasında bir duruş
SANCHIN DACHI: Kum saati duruşu
HANGETSU DACHI: Yarım ay duruşu
GANKAKU DACHI: Turna duruşu, tek ayak üstünde bir duruş
KOSA DACHI: Ayakları çaprazlayarak duruş
SHIKO DACHI (shee-ko): Kare duruş, Kiba dachide ayaklar karşıya bakarken shiko
dachide yanlara bakar
Eşli Çalışmalar:
GOHON KUMITE: Beş adım temel eşli çalışma
SANBON KUMITE: Üç adım temel eşli çalışma
IPPON KUMITE: Tek adım temel eşli çalışma
JIYU IPPON KUMITE: Beş adım serbest eşli çalışma (yarı-serbest eşli çalışma)
JUI KUMITE: Serbest eşli çalışma
Stratejiler:
GO NO SEN: Rakibin açık vermesini sağlamak amacıyla atak yapmasına izin verme
INASU: Bedeni atak yönünden çekerek atatktan korunma
SEN NO SEN: Tam rakibin atak yaptığı anda atak yapma
SEN SEN NO SEN: Rakip atak yapmadan atak yapma
TAI SABAKI: Bedeni atak yönünden kaçırmak için kaymak
Kaynak http://www.skahouston.com/generic16.html;
Çeviren: Gökhan Kiper